Energielevels

Het is niet altijd gemakkelijk om voldoende energie te behouden om de dag door te komen. In dit artikel geef ik je tips om je energielevel op peil te houden of terug op te krikken.

Herken je jezelf in het volgende?

Op het einde van de werkweek ben je ‘op’. Zondag krijg je al een slecht gevoel omdat je maandag terug moet werken. Het openen van je mailbox bezorgt je al hartkloppingen. Je stelt bepaalde contacten uit omdat je geen energie hebt of omdat je opziet tegen de reacties. Of, je hebt een zee van tijd maar absoluut geen zin om een lekker potje te koken.

Dit zijn zaken die kunnen wijzen op een burn-out. Je voelt je volledig opgebrand en hebt geen energie voor andere zaken zoals hobby’s, gezin, vrienden... Dit is een tendens die niet helemaal vreemd is aan de Coronacrisis. Wie verplicht thuiswerkt, kan neigen tot meer overwerken, heeft soms moeite om de work-life balans te bewaken en moet eventueel ook overdag ouderschap combineren met werk. Wie in de zorg werkt, is meer dan een jaar fysiek en mentaal extreem diep aan het gaan. Ook het onderwijzend personeel heeft het zwaar te verduren. Wie bovendien eenzaam is, ziek, of in een moeilijke relatie zit, is nu meer dan ooit teruggeworpen op zichzelf.

Daarbij komt dat -ironisch genoeg- het ‘sociale’ sporten, net nu die ontspanningswijze zo welkom is, ook aan banden is gelegd. Dit zorgt ervoor dat veel mensen moe zijn, en moe-deloos. En dit alles kost energie, veel energie.

Een woordje uitleg over ‘energie’.

Om optimaal te kunnen presteren en niet opgebrand te geraken, moet je rekening houden met 2 zaken.

Je hebt een zekere hoeveelheid energie nodig om de dag door te komen. Mensen die fysiek belastende activiteiten doen, verbruiken meer energie dan wie een kantoorjob doet. Toch eist mentale belasting ook energie. Test dus wat jij persoonlijk aankan op een dag. Lukt het om na een lange en (fysiek of mentaal) drukke dag nog een uur intensief te gaan trainen, doe het dan. Merk je dat dit te veel is, verschuif je intensievere trainingsprikkels naar een rustigere dag of een ochtend, en vervang  je training door een wandeling of rustig fietstochtje.

Iedereen heeft een ander ‘energielevel voor optimaal presteren’ (zie curves figuur 1: Gebaseerd op individual zones of optimal functioning (IZOF) model). Sommigen hebben wat druk of een deadline nodig om te kunnen ‘presteren’ (groene lijn); Anderen hebben net moeite om onder druk te presteren of normaal te functioneren (blauwe lijn). Het is van belang bewust te zijn of te worden van het energielevel dat jij persoonlijk nodig hebt om optimaal te presteren. 

Je kan een bepaalde periode presteren boven je optimaal energielevel, maar als je dit te lang doet, kan dit fysiek en mentaal gevolgen hebben (zie  balken figuur 2: Energielevels in zones).

Als je energielevel te laag is, zal je moeite hebben om op gang te komen, bvb. morgens of na je lunch. Bij een optimaal energielevel heb je het gevoel dat alles vlot gaat. Je zit in de flow. Bij een hoger energielevel heb je wat stress, maar die kan je perfect aan voor even (bvb: een project in te dienen tegen een deadline). Als dit hoger energielevel te lang blijft aanhouden of als er van jóu een te hoog energielevel vereist wordt, kan je opgebrand geraken (burn-out). Lang functioneren op een te hoog energielevel kan je weerstand ondermijnen, zorgen voor oververmoeidheid, slapeloosheid (door piekeren), verstoring van je emotieregulatie en van je redeneervermogen. Al deze zaken hebben een negatieve invloed op je capaciteit om te presteren.

Wat kan je doen om je energielevel terug op peil te krijgen en burn-out te vermijden?

• Blijf niet hangen in het negatieve en focus op het positieve. Denk bewust terug aan je opstart: Waarom koos je voor deze job? Wat doe je graag in je job? Wat gaat er nog altijd goed? Denk terug aan jouw momenten van beroepstrots. Grijp naar positieve momenten terug als het minder gaat.
• Zoek sociale steun. Ventileer bij een collega, die er ook deugd van kan hebben om samen te ventileren. Spreek af met vrienden buiten het werk om je gedachten te verzetten. En praten over de moeilijke dingen met een professional kan je helpen om je gedachten te ordenen.
• Stop met overwerken. Overuren o.w.v. een deadline moeten een uitzondering zijn. Door over-ijver ga je in het oranje of het rood: Je energie zal op geraken waardoor je net vertraagt, minder productief wordt en je extra overuren zou moeten doen om te compenseren. Je komt in een vicieuze cirkel terecht.
• Gun jezelf ook rust. Neem compensatie overdag, zodat je je werkdag wat breekt. Er even uit zijn, is goed om tot rust te komen en productiever terug aan het werk te kunnen.
• Ben je al eens in burn-out gegaan? Dan balanceer je nu om herval te vermijden. Hou er rekening mee dat je beschikbare dagelijkse hoeveelheid aan energie over het algemeen verminderd is, net als je optimaal energielevel. Pas je werkschema en leefritme hieraan aan. Bij nieuwe, hogere eisen bouw je geleidelijk aan op.

Het is essentieel om je eigen optimale energielevel en hoeveelheid energie te ontdekken en ermee rekening te houden.