Lactaattesten: waar voor je geld?

Lactaattesten kunnen een uitstekend hulpmiddel vormen, of je nu recreatief of competitief sport, om het maximum uit je trainingsarbeid te halen of om overtraining te vermijden.

Of ze ook inderdaad echt waardevol en rendabel zijn voor jou, hangt af van meerdere factoren:

• de correcte toepassing van het geschikte protocol
• de deskundige interpretatie van alle gemeten waarden
• de mate van individualisering van de adviezen eruit                                          

Dit wordt je verderop in dit artikel verduidelijkt.

Uit onze ervaring blijkt dat er veel onwetendheid is over inspanningstesten, het aanbod en de zin ervan. Daarom krijg je hier ook antwoorden op volgende vragen:

• Wat is lactaat eigenlijk en wat is de zin van een inspanningstest met lactaatmeting?
• Wat is de meerwaarde van een VO2(max)meting?
• Welke testen en protocols worden toegepast, wanneer, waar en waarom?
• Wat heb je nu eigenlijk aan je test, m.a.w. hoe moet een goed rapport er uitzien?

Bij matige inspanning doe je beroep op aerobe energiebronnen, d.w.z. je gebruikt de opgenomen zuurstof om zowel koolhydraten als vetten om te zetten in energie. Aanvankelijk leveren je vetreserves een groot deel van de energie. Wanneer de intensiteit van je inspanning oploopt, moet je meer en meer beroep doen op de koolhydratenverbranding. Ook dit is een eerder langzaam proces, waarbij de aerobe verbranding van glucose met zuurstof evenwel veel energie oplevert. Bij hoge intensiteit is het nodig bijkomend beroep te doen op de anaerobe verbranding, waarbij zeer snel, weliswaar beperkt, energie wordt vrijgezet. Via een tussenstap wordt hierbij lactaat geproduceerd. Lactaat wordt naar de lever getransporteerd en daar afgebroken. O.a. daardoor zal de eerste lactaatstijging bij toenemende inspanning slechts langzaam gebeuren. Deze eerste lactaatstijging wordt ook lactaatdrempel 1, vetdrempel, aerobe drempel, … genoemd, hoewel deze termen niet exact hetzelfde betekenen. Vanaf het moment dat je volledig overschakelt op suikerverbranding, de opgenomen zuurstof niet meer in staat is alle energie te leveren die noodzakelijk is en er dus grote nood is aan bijkomende anaerobe energie zullen de lactaatwaarden exponentiëel toenemen (lactaatdrempel 2, overslagpols, anaerobe drempel, …).

Een inspanningsniveau, waarop veel tot heel veel lactaat geproduceerd wordt, kan slechts tijdelijk worden volgehouden. Het meten van de lactaatwaarden in het bloed levert dus informatie over wat de intensiteit is van de inspanning voor jou.

Een inspanningstest met meting van stofwisselingsparameters levert een bijkomende meerwaarde. Hierbij worden o.a. je vetzuurverbranding, koolhydratenverbranding en zuurstofopname exact gemeten. Voornamelijk bij lagere intensiteiten, waarbij nog geen extra lactaat geproduceerd wordt, is de analyse van de verhouding vetzuur-/koolhydraten-verbranding zeer interessant. Bij hogere intensiteiten levert het bepalen van de grens waarbij je volledig overschakelt op de suikerverbranding en het bepalen van je VO2 in verhouding tot je VO2max zeer exacte informatie over je vermogen. Kennis hiervan draagt bij tot optimaal trainings- en wedstrijdsnelheidsadvies. Vaak wordt aangenomen dat de maximale zuurstofopname (VO2max) quasi volledig genetisch bepaald en dus niet beïnvloedbaar is. VO2max is wel degelijk aan schommelingen onderhevig, want afhankelijk van je conditie op het testmoment. Onder invloed van training gebeuren er immers aanpassingen in het spiermetabolisme. Vandaar dat het meten van de VO2max een toegevoegde waarde heeft bij een conditietest.

De inspanningstesten met lactaatmeting en/of stofwisselingsanalyse hebben dus in eerste instantie het doel vast te stellen, bij verschillende inspanningsniveaus, hoeveel beroep je doet op vetzuurverbranding of koolhydratenverbranding, hoe hoog je zuurstofopname is en hoeveel lactaat je produceert. Al deze waarden geven dus aan hoe je conditie op dat moment is.

Aan de hand van deze gemeten waarden en met een degelijke sportfysiologische achtergrondkennis berekenen we hoe je moet trainen om je conditie te verbeteren. Zonder deze gegevens train je bijna blind. Het is dan ook logisch dat het zeer zinvol is om regelmatig opnieuw een inspanningstest te doen. Enerzijds verbetert je conditie, waardoor na verloop van tijd de originele adviezen niet meer kloppen. Anderzijds reageert elke atleet anders op bepaalde trainingsadviezen, waardoor deze ook dienen bijgestuurd te worden.

Tijdens de lactaattest wordt er bij verschillende inspanningsniveaus geprikt in de vingertop of oorlel en een minidruppeltje bloed afgenomen, waarin de lactaatwaarde gemeten wordt. Bij de labotest kan dit dus aangevuld worden met de meting van de stofwisselingsparameters. Uit beide metingen leiden we zeer accuraat je drempelwaarden af. Door de specifieke trainingen wordt immers gewerkt aan het verleggen van de drempels. Het spreekt dan ook voor zich dat verschillende specialiteiten (bv. marathonloper of spurter) getest worden met verschillende protocols (= de duur en de intensiteit van de inspanningen waarna de lactaatwaarden gemeten worden).  

Voor gelijk welke sporter is het wel belangrijk metingen te doen op een laag (zelfs meerdere), submaximaal en bijna maximaal inspanningsniveau.  Een sporter die korte, explosieve prestaties moet leveren, moet ook getest worden op zijn aeroob vermogen, net zoals de duursporter moet getest worden op zijn anaeroob vermogen. Beide waarden leveren immers telkens zeer nuttige info op voor het formuleren van de juiste adviezen.

Een lactaattest kan uitgevoerd worden als veldtest of labotest, in beide gevallen lopend of op de fiets.

• Labo- en veldtesten hebben beide hun voordelen. Lees hierover meer in het artikel 'Betrouwbaarheid van labo-analyses op de loopband'.
• Bij labotesten kunnen we naast je lactaatwaarden en je conditie van dàt moment ook je intrinsiek potentieel, VO2, VO2max, suiker- en vetverbranding, ... bepalen. Dit gebeurt in de stofwisselingsanalyse. Klik hier voor ons artikel over Aeroman Professional.
• Een afspraak voor een labotest kun je rechtstreeks boeken op de homepage bovenaan, via de knop 'Maak hier online je afspraak'. keuze tussen labotesten lopen of fietsen, en telkens ook tussen lactaatmeting, stofwisselingsanalyse of de combinatie.
• Voor lopers, duatleten en triatleten is de looptest altijd het meest betrouwbaar.Voor sporters die enkel fietsen is de fietstest natuurlijk wel het best, omwille van de specificiteit.
• Voor zwemmers kunnen er ook lactaattesten in het zwembad uitgevoerd worden.

Om je een degelijke lactaattest te kunnen afleveren, houdt RUNNING AND MORE ook rekening met je recente prestaties en met de resultaten van vorige lactaattesten. Deze gegevens worden je vooraf opgevraagd. Een lactaattest zonder zicht op je voorgeschiedenis en doelstellingen, kan onmogelijk gericht zijn op jouw individuele toestand.

Na de lactaattest krijg je een duidelijk rapport met adviezen. Want dit is uiteindelijk toch de bedoeling van je test. Dit rapport vermeldt:

• je resultaten en de analyse hiervan.

• je trainingszones: dit is de snelheid (= beste indicator) en de hartfrequentie voor de verschillende trainingsvormen (zoals bvb herstelloop, duurloop, tempoloop, intervaltraining).

• welk type trainingen het meest aandacht moeten krijgen.

Deze specifieke adviezen stelt RUNNING AND MORE bovendien op in functie van:

• je ‘lopende’ trainingsperiode: bvb opbouwperiode in de winter of specifieke voorbereiding op een marathon- of triatlon.

• je persoonlijke doelstelling of ambitie (bvb de 10 km lopen onder de 50’, binnen 6 maand een trailrun over 30km kunnen uitlopen of volgend jaar meedoen aan een IronMan)

Je krijgt bijkomend ook info over hoe je voor een bepaalde periode zelf de evolutie van je conditie kan opvolgen. Topsporters herhalen hun lactaattest om de 6 à 8 weken. Voor alle anderen kan een test 2x/jaar volstaan, afhankelijk van je doelstellingen en van je toestand of progressie.

Lactaattesten: WAAR voor je geld?

RUNNING AND MORE biedt je met kennis van zaken en praktische expertise de meest professionele manier van testen en geïndividualiseerde adviezen, om je zo te helpen je persoonlijke doelstelling te bereiken.

Lees meer over onze lactaattesten op www.runningandmore.be/inspanningstesten/ .

Wil je een afspraak voor een labo-lactaattest (lopen of fietsen), dan kun je die boeken via de online agenda op de homepage. Scroll onder Rik Hoste naar je gewenste afspraaktype.

De lactaattesten zitten ook vervat in een aantal pakketten: verken ze!   

Een groepslactaattest vraag je aan via info@runningandmore.be.Heb je nog vragen zoals bvb ‘Wanneer is voor mij een lactaattest het meest aangewezen?’, ‘Onder welke voorwaarden kunnen we lactaattesten op ONZE piste laten doorgaan?’ of ‘Wat zal die lactaattest voor mij precies inhouden?’, stel ze dan gerust ‘hier’ of bel naar 0473 24 18 86. We zullen je graag helpen.

Rik Hoste, RUNNING AND MORE